พระธาตุโพธิ์ทอง ตำบลบ้านแก้ง อำเภอนาแก จังหวัดนครพนม

ตาฮดซึ่งเป็นคนทางสุรินทร์ ศรีษะเกษ คิดว่า ตาฮด ต้องเป็นคนมีเชื้อเขมร หรือ กูย ท่านได้นำช้างมาเลี้ยงที่ถ้ำแห่งนี้ เลยเรียกว่า ถ้ำตาฮด ตาฮดได้แต่งงานกับสาวบ้านแก้ง น่าจะเป็นพี่น้องไทบ้านแก้งที่นามสกุล เชื้อตาฮด หรือ เชื้อคำฮด (นามสกุลเชื้อคำฮด น่าจะหมายถึง ยายคำ กับ ตาฮด)

จากคำบอกเล่าของพระอาจารย์กมลชัย กมโร (พระอาจารย์ก่ำ) ซึ่งเป็นลูกศิษย์ของหลวงปู่บุญมีเล่าว่า  วัดถ้ำโพธิ์ทองแห่งนี้เป็นจุดพักแวะนอนของพ่อแม่คูบาอาจารย์สายธรรมยุติที่เดินทางผ่านมา น่าจะเป็นวัดที่สำคัญวัดหนึ่งในสมัยนั้น

---

หลวงปู่ที่เดินทางมาพักหรืออยู่ปฎิบัติธรรมที่นี่ มีหลายท่าน อาทิ หลวงปู่วัน อุตโม หลวงตามหาบัว ญาณสัมปันโน หลวงปู่จาม หลวงปู่สรวง สิริปุญโญ หลวงปู่ศรี มหาวีโร หลวงปู่หล้า เขมะปัตโต หลวงปู่กอน พระเทพมงคลสุธี (สีแพง รตนโชโต) เจ้าคณะจังหวัดนครสวรรค์ สมัยเมื่อเป็นสามเณรมาพร้อมกับหลวงปู่กอน (จากคำบอกเล่าของพระอาจารย์ก่ำ) และ อื่นๆ มากมาย

พระธาตุโพธิ์ทององค์เดิม ตั้งแต่ปี 2462 เป็นต้นมา ไม่ทราบว่า มีหลวงปู่องค์ใดเป็นผู้สร้าง เล่ากันว่ามีขนาดเล็ก ไม่มีรูปถ่าย ผู้เฒ่าผู้แก่ที่เคยเห็นพระธาตุองค์เดิมอาจจะมีชีวิตอยู่ วันหลังจะไปสอบถาม

พระอาจารย์กมลชัย เล่าว่า พระธาตุโพธิ์ทององค์เก่านั้นได้บรรจุพระธาตุของหลวงปู่เสาร์ กันตสีโล

ดังนั้น สันนิฐานว่า พระธาตุโพธิ์ทององค์เก่าต้องสร้างหลัง พศ.2484

ปี 2492-93 หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต มรณะภาพ เมื่อจัดงานหลวงปู่เสร็จแล้ว เชื่อว่า ลูกศิษย์ของหลวงปู่ได้บรรจุพระธาตุขององค์หลวงปู่มั่นไว้ในองค์ พระธาตุโพธิ์ทององค์เก่านั้นด้วย

ดังนั้นพระธาตุโพธิ์ทอง องค์เก่า จึงได้บรรจุพระอรหันต์ธาตุของทั้งของหลวงปู่เสาร์ กันตสีโล หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต ซึ่งพระธาตุที่สำคัญอย่างที่สุดอย่างยิ่ง

หลวงปู่บุญมี ปิยธัมโม หรือ พระครูปิยธรรมธารี จึงได้ดำริสร้างองค์พระธาตุที่เห็นครอบองค์เดิมให้ดูเด่นเป็นสง่าสมบารมีธรรมของพ่อแม่คูอาจารย์ทั้งสอง หวังจะให้เป็นศูนย์รวมแห่งการสักการะบูชาของลูกศิษย์หลวงปู่ทั่วประเทศ ทั่วโลก

---

Cr.ข้อมูลของคุณวรวิทย์ ตงศิริ

ขอบคุณภาพจาก  https://www.facebook.com/taladnakaeonline