---

พระธาตุน้อยศรีบุญเรืองนั้นสร้างขึ้นตามหลังองค์พระธาตุพนมเมื่อ พ.ศ. 8 หลังจากที่พระมหากัสสปะมาประกาศศาสนาพุทธในแถบดินแดนสุวรรณภูมิจนมาถึงบริเวรภูกำพร้า ได้ชักชวนเจ้าเมืองทั้ง 5 พระองค์ มาสร้างพระธาตุพนม อันได้แก่ พญานันทเสน แห่งเมืองศรีโคตบูร พญาจุลณีพรหมทัต พญาอินทปัตถนคร พญาคำแดง แห่งเมืองหนองหารน้อย และพญาสุวรรณพิงคาระ แห่งเมืองหนองหารหลวง

พญานันทเสน แห่งเมืองศรีโคตรบูร ประกาศให้ชาวเมืองได้รู้ว่าจะมีการก่อสร้างพระธาตุพนมที่บริเวณภูกำพร้า ชาวเมืองก็เกิดศรัทธาได้นำข้าวของมีค่าเดินทางมาเพื่อจะนำไปบรรจุในองค์พระธาตุพนม ครั้นเดินทางมาถึง ณ บ้านธาตุน้อย ก็ได้รับข่าวสารว่าองค์พระธาตุพนมได้ปิดอุโมงค์ ไปแล้ว แต่ด้วยความศรัทธาจึงพากันก่อสร้างพระธาตุน้อยศรีบุญเรืองขึ้นเพื่อเป็นพุทธบูชา ณ วัดธาตุน้อยศรีบุญเรืองแห่งนี้

พระธาตุน้อยล้มเมื่อใดนั้นไม่ปรากฏเช่นกันแต่จากคำบอกเล่าของชาวบ้านเล่าสืบๆกันมาว่า ช้างพระแก้วโกมล เจ้าเมืองเรณูนคร ( เจ้าเมืองเรณูชื่อตำแหน่งพระแก้วโกมล มี ๕ องค์ พ.ศ. ๒๓๘๗ – ๒๔๔๖ )ได้เลี้ยงไว้ที่บ้านดงมะเอกสมัยนั้นได้ปล่อยออกมาหากิน จึงได้มาชนกับองค์พระธาตุน้อย ทำให้พระธาตุน้อยพังทลายล้มลงไปทางทิศตะวันออก

ในปี พ.ศ. ๒๔๖๖ ได้มีชาวบ้านอพยบมาจากเมืองลาว ได้มาตั้งถิ่นฐานใกล้กับบริเวณพระธาตุน้อย ต่อมาหลวงปู่วงแหวนเดินธุดงค์มาเห็นว่าเป็นที่ร่มรื่นได้ปักกลดอยู่ที่นั้น ชาวบ้านที่อยู่ที่นั้นจึงได้นิมนต์ท่านอยู่ และปรึกษากันตั้งวัดและหมู่บ้านขึ้นให้ชื่อว่าวัดธาตุน้อย และบ้านธาตุน้อย สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๙

พระธาตุน้อยศรีบุญเรือง ได้มีการบูรณะแล้ว 1 ครั้ง แต่ไม่สำเร็จได้พังทลายเพราะช่างสมัยนั้นยังขาดความรู้ความชำนาญในการก่อสร้าง ประกอบกับเจอพายุฝนกระหน่ำทำให้เกิดน้ำขังในบริเวณองค์พระธาตุน้อยศรีบุญเรือง จนน้ำฝนดันพระธาตุน้อยศรีบุญเรืองให้แตกพังทลายลงมาตามเดิม

ปัจจุบัน บริเวณพระธาตุน้อยศรีบุญเรือง ได้ขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถาน ในวันที่ 15 มีนาคม พ.ศ. 2526 เพื่อรักษาวัตถุโบราณ ภายใต้องค์พระธาตุน้อยศรีบุญเรืองเอาไว้ มิให้ผู้ใดมาขุดค้นหาวัตถุโบราณ และเป็นศูนย์รวมจิตใจใสศรัทธาของชาวบ้านในอำเภอธาตุพนมเช่นกัน